Zapalenie nerek – rodzaje, przyczyny i objawy

Zapalenie nerek to niejednorodna grupa chorób, która charakteryzuje się obecnością stanu zapalnego w jednej bądź obu nerkach. Organy te pełnią niezwykle ważne funkcje w każdym organizmie, zatem jakiekolwiek dolegliwości bólowe ze strony nerek powinny być jak najszybciej diagnozowane. Zapalenie nerek może prowadzić do poważnych konsekwencji. Przyczyny choroby mogą być różne; objawy zapalenia nerek zależą głównie od rodzaju choroby.

Zapalenie nerek, czyli za co odpowiadają te narządy?

Nerki to parzysty narząd, który zlokalizowany jest w przestrzeni zaotrzewnowej. Są częścią układu moczowego, ale ich funkcje nie ograniczają się wyłącznie do produkowania moczu. Nerki są odpowiedzialne także za utrzymywanie homeostazy w organizmie; uczestniczą czynnie także w produkcji niektórych hormonów.

Nerki znaleźć można po obu stronach kręgosłupa człowieka. Zazwyczaj są na wysokości dwóch ostatnich kręgów piersiowych oraz trzech pierwszych kręgach lędźwiowych. Nerka lewa znajduje się nieco wyżej niż nerka prawa.

Funkcje nerek

Wspomnieliśmy już, że produkowanie moczu to niejedyna funkcja nerek. Do innych zadań tego narządu należy:

• regulowanie objętości płynów ustrojowych,
• regulowanie ciśnienia tętniczego krwi,
• współtworzenie czerwonych krwinek poprzez produkowanie erytropoetyny,
• utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej.

Jakie mogą być przyczyny zapalenia nerek?

Na wystąpienie u danej osoby zapalenia nerek mogą mieć wpływ różne sytuacje. Występować mogą odmienne patomechanizmy, które związane są z powstawaniem chorób; o schorzeniach nerek mogą decydować także różne struktury tych organów, które zawierają jakieś nieprawidłowości.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – co to takiego?

Kłębuszkowe zapalenie nerek to różne jednostki chorobowe, które cechują się silnymi stanami zapalnymi. Może dochodzić między innymi do gromadzenia się limfocytów, leukocytów, a także przeciwciał w obrębie kłębuszków nerwowych. Sytuacja taka sprawia, że komórki te są namnażane, co tworzy krótkotrwałe procesy zapalne. Nie zawsze mogą one powodować nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek; zdarza się wtedy ostre kłębuszkowe zapalenie nerek, które po jakimś czasie mija. W przypadku, gdy zapalenie nerek trwa przez dłuższy czas, wtedy może dojść do włóknienia kłębuszków nerkowych, co z kolei doprowadzi do stopniowej utraty funkcji nerek.

Kłębuszkowe zapalenie nerek to procesy zapalne, które wywołane są przez nieprawidłowości w działaniu układu odpornościowego. Atakuje on komórki nerkowe. Kłębuszkowe zapalenie nerek pojawia się na skutek występowania u pacjenta takich stanów chorobowych, jak toczeń rumieniowaty układowy, zakażenia, białaczka, chłoniaki czy choroby związane z wątrobą.

Inne rodzaje zapalenia nerek – odmiedniczkowe zapalenie nerek

Odmiedniczkowe zapalenie nerek to proces zapalny, który dotyczy układu kielichowo-miedniczkowego oraz miąższu nerek. Odmiedniczkowe zapalenie nerek pojawia się na skutek zakażenia układu moczowego. Najczęstszą przyczyną jest zakażenie bakterią E.coli. Na wystąpienie tego schorzenia wpływ mogą mieć również wady dotyczące układu moczowego i płciowego, na przykład:

• przerost prostaty,
• guzy pęcherza moczowego,
• ciąża,
• cukrzyca,
• schorzenia neurologiczne,
• duża aktywność seksualna.

Warto jeszcze dodać, że z uwagi na budowę anatomiczną, na odmiedniczkowe zapalenie nerek bardziej narażone są kobiety.

Stany chorobowe w okolicy nerek – śródmiąższowe zapalenie nerek

Śródmiąższowe zapalenie nerek zwane jest również cewkowo-śródmiąższowym zapaleniem nerek. Dotyczy ono tkanki śródmiąższowej oraz cewek nerki. W przebiegu tego schorzenia dochodzi do nacieczenia struktur komórkami zapalnymi, przez co pojawiają się zaburzenia w funkcjonowaniu nerek. Na pojawienie się tego zjawiska wpływ mogą mieć leki przeciwzapalne, a także antybiotyki. Oprócz tego przyczyną śródmiąższowego zapalenia nerek mogą być także zapalenia ogólnoustrojowe, choroby metaboliczne oraz autoimmunologiczne, jak również narażenie na metale ciężkie.

Objawy zapalenia nerek

Ból nerek to niejedyne objawy tego schorzenia. Dolegliwości bólowe mogą być różne; stan pacjenta często zależy od przyczyny choroby, jak również lokalizacji struktur, które zostały objęte stanem zapalnym.

Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek – objawy

W przypadku kłębuszkowego zapalenia nerek mamy do czynienia z takimi objawami, jak:

• nieprawidłowości zauważalne bezpośrednio w moczu: nieprawidłowa barwa, na którą wpływ ma obecność erytrocytów, a także obecność w moczu białka, co sprawia, że substancja ta się pieni,
• ból nerek w okolicy lędźwiowej kręgosłupa,
• obrzęki w okolicach twarzy lub kostek, które mają pochodzenie nerkowe,
• zmniejszenie ilości wydalanego moczu,
• nudności oraz wymioty,
• ból głowy,
• podwyższone ciśnienie tętnicze krwi.

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – objawy

Odmiedniczkowe zapalenie nerek daje dość charakterystyczne objawy. Pacjent mający niewydolność nerek tego typu, może skarżyć się na:

• bolesne parcie na pęcherz,
• oddawania moczu w niewielkich ilościach,
• ból oraz pieczenie w czasie oddawania moczu,
• gorączkę oraz dreszcze,
• nudności i wymioty,
• ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej kręgosłupa.

Śródmiąższowe zapalenie nerek – objawy

Śródmiąższowe zapalenie nerek objawia się na różne sposoby. Najbardziej charakterystyczne dolegliwości przy tej niewydolności nerek, to:

• ból nerek w okolicy lędźwiowej,
• gorączka raz stany podgorączkowe,
• zmniejszenie objętości wydalanego moczu,
• bóle stawów,
• wysypki skórne.

Zapalenie nerek i jego objawy nie do końca pozwalają na konkretną diagnozę. Poszczególne dolegliwości mogą się od siebie różnić bądź też występować z różnym nasileniem. Symptomy mogą również nasilać się bądź maleć w zależności od charakteru zapalenia nerek.

Diagnozowane zapalenia nerek

Zapalenie nerek – bez względu na jego rodzaj, powinno być rozpoznawane na podstawie dokładnego wywiadu z pacjentem. Konieczne mogą być również badania fizykalne oraz badania dodatkowe.

Wywiad lekarski ma na celu ustalenie, jakie właściwie objawy występują u pacjenta oraz ile czasu trwają. Lekarz musi też zapytać o ewentualne choroby współistniejące, przyjmowane przez pacjenta leki, jak również styl życia, który prowadzi pacjent. Badanie fizykalne z kolei polega na stwierdzeniu, czy u pacjenta występują obrzęki czy bolesności w okolicy lędźwiowej kręgosłupa. Specjalista powinien również zmierzyć ciśnienie krwi pacjenta, a także sprawdzić inne ewentualne zaburzenia w funkcjonowaniu nerek.

Inne metody diagnostyczne

Diagnozując zapalenie nerek nie można zapomnieć o najważniejszym badaniu, czy sprawdzenia jakości moczu. Pozwala ono stwierdzić, czy doszło u pacjenta do niewydolności nerek. Badanie pozwala także zobaczyć, czy w moczu pacjenta pojawiło się białko, erytrocyty, leukocyty bądź inne nieprawidłowości. Ważny jest także posiew moczu, za pomocą którego lekarz może sprawdzić obecność bakterii w moczu. Zakażenie bakteryjne bądź wirusowe jest w wielu przypadkach odpowiedzialne za infekcję nerek.

Lekarz powinien również zlecić badania krwi. Pozwalają one na oznaczenie poziomu glukozy, kreatyniny oraz mocznika.

W wielu przypadkach przeprowadza się także badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Na podstawie ich wyników możliwe jest zobrazowanie nerek oraz dróg moczowych. Jest to przydatne przy wykluczaniu przeszkód w oddawaniu moczu. Kłębuszkowe zapalenie nerek możliwe jest do zdiagnozowania wyłącznie za pomocą badania mikroskopowego i to po przeprowadzeniu biopsji organu.

Leczenie zapalenia nerek

Zarówno kłębuszkowe zapalenie nerek, jak i śródmiąższowe zapalenie nerek mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Odpowiednio dobrana antybiotykoterapia oraz inne formy leczenia są zatem niezbędne. Najlepszym rozwiązaniem jest zgłoszenie się do lekarza rodzinnego, który po wstępnej diagnostyce skieruje swojego pacjenta do odpowiedniego specjalisty.

Lekarz taki dobierze odpowiednie leki przeciwbólowe i takie, które zadbają o nawodnienie chorego. Większość leków na zapalenie nerek dostępnych jest na receptę. Jeśli chory nie jest w stanie uczestniczyć w wizycie w przychodni, dobrym rozwiązaniem będzie skorzystanie z teleporady. W czasie takiego spotkania z lekarzem możliwe jest także wystawienie e-recepty na leki na zapalenie nerek, którą będzie można zrealizować dosłownie w każdej aptece. Takie rozwiązanie jest sporym udogodnieniem; sprawia, że pacjent z dolegliwościami bólowymi nie musi czekać tygodniami na wizytę u specjalistów.

Nadrzędnym celem procesu, jakim jest leczenie zapalenia nerek, jest zachowanie ich prawidłowych funkcji. W trakcie terapii farmakologicznej bądź innej, konieczne jest także kontrolowanie chorób współistniejących, jak również wyciszanie nadmiernych reakcji immunologicznych każdego organizmu. Jeśli zachowanie prawidłowych funkcji nerek nie jest możliwe, wówczas konieczna może być dializoterapia lub transplantacje tego organu. Konsekwencje nieleczenia zapalenia nerek mogą być naprawdę poważne. Stan zapalny w kłębuszkach nerkowych może w wielu przypadkach uniemożliwiać normalne funkcjonowanie, zatem wizyta u specjalisty będzie niezbędna.

Niewydolności nerek u dzieci

Choroby nerek w przypadku dzieci mogą przebiegać bez charakterystycznych objawów. Pacjenci pediatryczni muszą być zatem objęci szczególną uwagą, a jakiekolwiek symptomy świadczące o zaburzeniach ze strony nerek muszą być natychmiastowo konsultowane z lekarzem. Niepokojące objawy to między innymi zmiana koloru moczu dziecka, obrzęki na ciele, płacz podczas mikcji, skąpomocz, niepokój oraz podwyższona temperatura ciała.

Leczenie domowe zapalenia nerek

W przypadku kłębuszkowego zapalenia nerek oraz innych rodzajów związanych z nieprawidłościami tego narządu, konieczna jest zawsze konsultacja z lekarzem. Tego typu schorzenia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych; nie powinno się zatem stosować niesprawdzonych metod do tego, by usunąć dolegliwości. Nawet najmniejsze podejrzenie problemów z nerkami, powinno być skonsultowane ze specjalistą. Przewlekłe zapalenie nerek u pacjenta oznacza, że musi on być pod opieką poradni urologicznej.

FAQ:

1. Czy stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może mieć wpływ na zapalenie nerek?

Tak. Przyjmowanie zbyt dużych ilości leków przeciwzapalnych może doprowadzić do tego, że u pacjenta rozwinie się śródmiąższowe zapalenie nerek. Na taki stan chorobowy wpływ może mieć również przyjmowanie niektórych antybiotyków.

2. Czy stan zapalny nerek może mieć poważne konsekwencje zdrowotne?

Nieleczona choroba nerek może prowadzić do całkowitego wyłączenia tego organu. Nerki są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, a silny stan zapalny może wymagać przeszczepu nerki bądź dializowania pacjentów.

3. Jakie mogą być przyczyny zapalenia nerek?

Przyczyn takiego schorzenia może być naprawdę wiele. Na pojawienie się zapalenia nerek wpływ mogą mieć niesteroidowe leki przeciwzapalne, zakażenia ogólnoustrojowe oraz niektóre choroby metaboliczne.