Objawy i leczenie niedrożności jelit

Niedrożność jelit zawsze wiąże się z ogromnym dyskomfortem dla pacjenta, a w skrajnych przypadkach jest wręcz stanem, który zagraża życiu. Co to jest niedrożność jelit, jakie są objawy niedrożności jelit i jak leczyć niedrożność jelit? Kompendium wiedzy w zakresie nieprawidłowego funkcjonowania jelita grubego oraz jelita cienkiego przedstawiamy poniżej. Dowiedz się więcej już teraz, aby móc natychmiast reagować na niepokojące sygnały zdrowotne, które mogą świadczyć o chorobie jelit.

Niedrożność jelit — co to jest?

Niedrożność jelit to poważna przypadłość, której istotą są zaburzenia w transporcie treści jelitowej przez jelito cienkie oraz jelito grube. Ten stan chorobowy prowadzi do zatrzymania treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym. Do takiego upośledzenia dochodzi w wyniku zaburzeń perystaltyki jelit.

Co istotne, niedrożność jelit może mieć różne oblicza. Specjaliści potwierdzają, że nie tylko różne są przyczyny niedrożności jelit, ale także sam rodzaj niedrożności czy lokalizacja tego stanu chorobowego. Można również mówić o różnych objawach niedrożności jelit oraz indywidualnie dobranych metodach leczenia tej dysfunkcji, aby pacjent mógł wrócić do pełnego zdrowia.

Rodzaje niedrożności jelit

Zatrzymanie prawidłowej czynności jelit może mieć różne podłoże. W związku z tym wyróżnia się kilka typów niedrożności jelit. Występują one ze względu na przyczynę, różnią się objawami oraz zastosowanymi sposobami leczenia. Bez względu na rodzaj niedrożności jelit, ten stan choroby zawsze jest poważną dysfunkcją, która może prowadzić nawet do śmierci pacjenta. Jakie są rodzaje niedrożności jelit? Wśród tych podstawowych wyróżnia się:

• mechaniczna niedrożność jelit. Jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób w obrębie jelita grubego lub cienkiego, która kwalifikuje pacjenta do operacji chirurgicznej. Mechaniczna niedrożność jelit powstaje poprzez zatkanie światła jelita albo zaciśnięcie pętli jelita. Przyczyną tego stanu chorobowego może być obecność ciała obcego, kamieni żółciowych, kamieni kałowych, guzów czy zapalenie uchyłków jelita. Przyczyny niedrożności jelit mechanicznej w przypadku zaciśnięcia, to między innymi skręt jelit, zrosty pooperacyjne lub przepuklina pachwinowa albo udowa,
• czynnościowa niedrożność jelit. Powstaje poprzez brak ruchów perystaltycznych jelit. Najczęściej wyodrębnia się porażenną niedrożnośc jelit albo spastyczną niedrożność jelit. Ich przyczyną mogą być zaburzenia metaboliczne, zaburzenia elektrolitowe lub reakcja układu nerwowego.

Możliwe przyczyny niedrożności jelit

Na niedrożność jelit najbardziej narażone są osoby po przebytych operacjach jamy brzusznej. Możliwe przyczyny niedrożności jelit to również:

• guzy nowotworowe jelita,
• zrosty uciskające jelito,
• skręt jelit,
• przepuklina,
• wgłobienia jelita,
• zapalenie otrzewnej,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• niewydolność nerek,
• zatrucie lekami, niedobory potasu i sodu,
• zator tętnicy krezkowej górnej,
• choroby zapalne jelit,
• krwiak w jamie brzusznej,
• kamica nerkowa,
• pęknięcie torbieli jajnika,
• ostre zapalenie wyrostka robaczkowego,
• ostre zapalenie trzustki.

Przyczyny dolegliwości związanych z niedrożnością jelit mają znaczenie, biorąc pod uwagę rodzaj niedrożności jelit, objawy towarzyszące, diagnostykę oraz zastosowane leczenie.

Jak często występuje niedrożność przewodu pokarmowego?

Czy wiesz, że niedrożność jelit odpowiada za aż 80% przypadków ciężkich chorób całego układu pokarmowego? Wylicza się, że na 100 tysięcy mieszkańców nawet 220 z nich jest narażona na wystąpienie niedrożności jelit. O niedrożności najczęściej mówi się w przypadku jelita grubego.

Czy niedrożność jelita boli?

Niestety, to właśnie ból brzucha jest jednym z pierwszych objawów niedrożności jelit. Pojawia się już we wczesnej fazie rozwoju tego rodzaju dysfunkcji. Początkowo natężenie bólu brzucha jest umiarkowane, pojawia się raczej napadowo i przypomina kolkę, dopiero później staje się silny i stały. Z reguły ból brzucha związany z niedrożnością jelit występuje w dolnej partii brzucha po lewej stronie. Należy wiedzieć, że nie jest to jedyny objaw, jaki jest charakterystyczny dla wysokiej niedrożności czy niskiej niedrożności jelit. Wraz z bólem pojawiają się również inne dokuczliwe syndromy, nierzadko na tyle silne, że uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie chorego.

Objawy niedrożności jelit

Objawy niedrożności jelit mogą postępować od fazy łagodnej do tej intensywnej, pojawiać się w różnym natężeniu i w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta i jego indywidualnych predyspozycji. Dla niedrożności jelit charakterystyczne są również objawy nagłe i zaliczają się do nich:

• ból brzucha,
• wymioty kałowe,
• zatrzymanie gazów,
• zatrzymanie wypróżnień,
• wzdęcie brzucha.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów niedrożności przewodu pokarmowego?

Niedrożność przewodu pokarmowego jest stanem zagrożenia życia, dlatego chory, który zauważył charakterystyczne dla niedrożności jelit objawy, powinien natychmiast udać się do lekarza specjalisty bądź szpitala w celu uzyskania pomocy. W skrajnych przypadkach zbagatelizowana niedrożność jelit może wywołać zgon pacjenta w ciągu kilkunastu godzin od wystąpienia pierwszych objawów.

Diagnostyka niedrożności jelit

Rozpoznanie niedrożności jelit następuje poprzez szczegółowy wywiad z pacjentem oraz badanie fizykalne (ucisk powoduje silny ból brzucha). W diagnostyce niedrożności jelit priorytetowe są jednak badania obrazowe, które pozwalają rozpoznać rodzaj niedrożności jelit oraz konkretną lokalizację tego stanu chorobowego. Jakie badania wykonuje się najczęściej przy podejrzeniu niedrożności jelit? To między innymi:

• RTG jamy brzusznej, które wykonuje się w pozycji stojącej,
• USG jamy brzusznej, chociaż nie zawsze jest skuteczne ze względu na obecność gazów,
• tomografia komputerowa. Najczęściej tego rodzaju badanie wykonuje się przy podejrzeniu niedrożności jelit z zadzierzgnięcia.

Badania, które pozwalają zdiagnozować niedrożność jelit, powinny jednocześnie wykluczać inne schorzenia, które mogą dawać zbliżone objawy. To na przykład wrzody żołądka lub dwunastnicy albo kamica nerkowa.

Leczenie niedrożności jelit

Pacjent, który odczuwa objawy niedrożności jelit, nie powinien podejmować leczenia samodzielnie. Nie wskazana jest walka z bólem brzucha poprzez zastosowanie środków przeciwbólowych oraz niwelowanie stanu zatrzymania stolca lekami przeczyszczającymi. Odradza się również korzystnie z domowych sposobów leczenia niedrożności jelit, w tym stosowania rozgrzewających okładów na brzuch. Tylko lekarz może zadecydować o podjęciu konkretnego leczenia niedrożności jelit na podstawie szczegółowej i profesjonalnej diagnostyki. Warto wiedzieć, że w zaawansowanym stadium niedrożności jelit niezbędne może okazać się leczenie operacyjne.

Co jeszcze należy wiedzieć o niwelowaniu stanu chorobowego, jakim jest niedrożność jelit? Jak leczyć niedrożność jelit mechaniczną, a jak czynnościową? Mechaniczna niedrożność jelit wymaga zabiegu chirurgicznego, który polega na przecięciu powstałych zrostów oraz uwolnieniu pętli jelitowych. Konieczne jest również odessanie zalegającej treści pokarmowej w jelitach. Leczenie czynnościowej niedrożności jelit jest najczęściej zachowawcze. Polega na odessaniu treści pokarmowej oraz oczyszczeniu jamy brzusznej.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie niedrożności przewodu pokarmowego?

Leczenie niedrożności jelit zależy od przyczyny choroby. Jeśli niedrożność jelit pojawiła się w wyniku obecności zrostów, niestety mają one tendencję do nawracania, a pacjent może zostać ponownie poddany operacji chirurgicznej w celu usunięcia przeszkody mechanicznej.

Żywienie po operacji niedrożności jelit – jak powinno wyglądać?

Pacjenci po operacji niedrożności jelit muszą obowiązkowo stosować odpowiednią dietę. Kolejne produkty spożywcze wprowadza się stopniowo, zaczynając od postaci płynnej i kleikowej. Specjalny jadłospis zalecany jest przez minimum sześć tygodni od przeprowadzenia operacji. Należy unikać potraw tłustych, smażonych i ciężkostrawnych oraz tych, które mogą wywołać zaparcia. Zalecane są dania gotowane, ewentualnie przyrządzane na parze. Lepiej jeść często, ale małe porcje, w szczególności te, które zawierają dużą ilość błonnika.

Po zabiegu chirurgicznym w celu wyleczenia niedrożności jelit pacjent nie powinien jeść surowych produktów spożywczych, w tym owoców, warzyw strączkowych, kapustnych ani kiszonek. Lepiej nie spożywać również ostrych przypraw.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia niedrożności przewodu pokarmowego?

Chociaż nie da się zapobiec występowaniu niedrożności jelit, a przypadłość tego rodzaju może pojawić się niezależnie od stanu zdrowia czy stylu życia pacjenta, to jednak zaleca się wdrożenie pewnych działań profilaktycznych. Powinny z nich korzystać przede wszystkim osoby, które przeszły już operacyjne leczenie niedrożności jelit, właśnie u nich występuje największe ryzyko nawrotu choroby.

Podstawą jest stosowanie diety niskokalorycznej i bogatej w błonnik. Dobrym sposobem na zmniejszanie ryzyka wystąpienia ponownej niedrożności jelit jest również przyjmowanie środków, które usprawniają pracę jelit. Warto zgłosić się do lekarza, który przepisze lek na pracę jelit na receptę.

Pacjenci po zakończeniu leczenia niedrożności przewodu pokarmowego powinni być pod stałą opieką lekarską. Profilaktycznie warto wykonywać badanie endoskopowe jelit przynajmniej raz w roku.

Dlaczego niedrożność jelit wymaga natychmiastowego leczenia? Możliwe powikłania

Bagatelizowanie objawów chorobowych w obrębie jamy brzusznej albo podjęcie nieprawidłowego leczenia, może mieć dla pacjenta przykre konsekwencje. Wywołane niedrożnością zapalenie jelita grubego lub jelita cienkiego może spowodować uszkodzenie ściany jelita, przez którą będą przedostawać się bakterie. Zapalenie jelit może wywołać również martwicę ściany jelita i jej przedziurawienie, a w konsekwencji zakażenie i zatrucie całego organizmu. Niedrożność jelit może wywołać stan chorobowy, tzw. ostry brzuch, rozdęcie oraz przyczynić się do powstania w jelitach licznych guzów. Brak specjalistycznej pomocy medycznej może skutkować zgonem chorego.

FAQ

1. Na czym polega niedrożność jelit?

Niedrożność jelit polega na zatrzymaniu treści pokarmowych w jelitach. Ten stan chorobowy związany jest z blokadą w świetle jelita w wyniku upośledzenia perystaltyki jelit. Niedrożność jelit bez względu na przyczynę wymaga natychmiastowej interwencji lekarza, nierzadko konieczne jest wdrożenie leczenia operacyjnego.

2. Jakie są przyczyny niedrożności jelit?

Przepukliny brzuszne, nowotwory, zrosty pooperacyjne, skręt pętli jelita, kamienie żółciowe, kamienie kałowe, obecność ciała obcego, choroby zapalne jelit czy wady wrodzone, to tylko jedne z najczęściej wymienianych przyczyn niedrożności jelit. Do kolejnych zaliczyć można zapalenie otrzewnej, perforację wrzodu żołądka, a nawet przyjmowanie niektórych leków.

3. Jakie są najczęściej występujące objawy niedrożności jelit?

Do najczęściej występujących objawów niedrożności jelit zalicza się ból brzucha, wzdęcia, wymioty kałowe, zatrzymanie gazów oraz stolca. W późniejszej fazie wystąpić może również wysoka gorączka.