Tabletka „dzień po” a cykl miesiączkowy

Kobiety będące aktywne seksualnie narażone są na ryzyko zajścia w niechcianą ciążę. Może się to zdarzyć po niezabezpieczonym stosunku płciowym lub w momencie, gdy zastosowane metody antykoncepcji zawiodły. Do takich przypadków zaliczamy między innymi pęknięcie prezerwatywy, brak systematyczności w zażywaniu tabletek antykoncepcyjnych, ograniczenie się jedynie do metody na „kalendarzyk” bądź odklejenie plastra antykoncepcyjnego. Jeśli zachodzi podejrzenie, że kobieta mogła w ten sposób zajść w nieplanowaną ciążę, warto rozważyć zastosowanie antykoncepcji awaryjnej. Jak działają tabletki „dzień po”? Jakie są skutki uboczne? Jak uzyskać receptę na tabletkę „dzień po”?

Co to jest tabletka „dzień po”?

Tabletka „dzień po” to inaczej antykoncepcja awaryjna. Jednak co to oznacza? Czasami może pojawić się ryzyko niechcianej ciąży – zazwyczaj wtedy, gdy prezerwatywy zawiodą. Tabletki „dzień po” są w takich momentach jedynym skutecznym środkiem, który może nie dopuścić do zapłodnienia komórki jajowej.

Tego rodzaju antykoncepcję awaryjną w Polsce można kupić tylko na receptę. Tabletki „dzień po” dostępne są w aptekach na terenie całego kraju. Na rynku obecnie znajdziemy dwa rodzaje tabletek dzień po:

• ellaOne,
• Escapelle.

Te tabletki „dzień po” różnią się przede wszystkim substancją czynną, która znajduje się w składzie każdej z nich. Choć działają podobnie, to jednak nieco inaczej wpływają na organizm kobiety. Każda z tych tabletek ma także inny czas skuteczności oraz inne działania niepożądane. Warto wspomnieć, że antykoncepcja awaryjna w postaci tabletki „dzień po” to leki hormonalne, które przeznaczone są do stosowania wyłącznie w ostateczności. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego są jasne – tabletki „dzień po” nie są uznawane za metodę antykoncepcyjną oraz nie są przeznaczone do częstego stosowania.

Czy tabletki „dzień po” są lekami wczesnoporonnymi?

Antykoncepcja awaryjna w postaci tabletek „dzień po” przez wiele osób, uważane są za środki wczesnoporonne. Pogląd ten nie jest zgodny z prawdą. Aktualnie środki wczesnoporonne są w Polsce nielegalne, natomiast tabletka „dzień po” znajduje się w większości aptek. Jej stosowanie opiera się na zupełnie innych mechanizmach niż wspomnianych leków wczesnoporonnych.

Przyjęcie antykoncepcji awaryjnej zapobiega owulacji, wspomaga w zatrzymaniu uwalniania komórki jajowej oraz zmienia skład śluzu szyjkowego. Dzięki czemu tabletka „dzień po” zabezpiecza przed zajściem w ciążę po odbyciu niezabezpieczonego stosunku, a nie – jak tabletki wczesnoporonne – niszczy już zagnieżdżony embrion. W skrócie, działanie antykoncepcji awaryjnej to przede wszystkim pogorszenie warunków, które mogły wspomagać zapłodnienie.

Jak działa tabletka „dzień po”?

Działanie tabletki „dzień po” jest teoretycznie proste. Zadaniem antykoncepcji awaryjnej jest niedopuszczenie do zapłodnienia. Jest to rozwiązanie, które można zastosować w obawie przed niechcianą ciążą już po niezabezpieczonym stosunku płciowym.

Tabletki „dzień po” dostępne aktualnie na rynku (dwa rodzaje) różnią się przede wszystkim substancją czynną, która znajduje się w składzie każdej z nich. EllaOne to tabletki zawierające Octan uliprystalu w dawce 30 mg w tabletce. Jest to substancja hamująca lub opóźniająca owulację. Może także wpływać na zmiany w endometrium, które uniemożliwiają zagnieżdżenie się zarodka. Co ciekawe, lek ten jest stosowany również w leczeniu przedoperacyjnym mięsaków macicy. Natomiast w przypadku tabletek Escapelle mówimy o substancji czynnej, jaką jest Lewonorgestrel w dawce 1,5 mg w tabletce. Tak samo, jak pierwsza substancja – hamuje owulację. Dodatkowo wpływa także na gęstość śluzu, który staje się w tym momencie barierą nie do pokonania dla plemników, które nie są w stanie dotrzeć do komórki jajowej.

Kiedy zażyć tabletkę dzień po?

Wytyczne postępowania klinicznego jasno wskazują, że w przypadku niezabezpieczonego stosunku przyjęcie tabletki „dzień po” powinno odbyć się jak najszybciej. Mimo że, jak sama nazwa wskazuje, leki te działają jakiś czas po stosunku – czasami nawet do 5 dni – to jednak każda godzina zwlekania zmniejsza skuteczność tabletki „dzień po”.

Najlepiej więc skorzystać z antykoncepcji awaryjnej od razu po stosunku bądź na drugi dzień. W ten sposób substancje aktywne szybciej zaczną działać w organizmie kobiety i skuteczniej nie dopuszczą do uwolnienia komórki jajowej.

Kiedy dokładnie zażyć tabletkę „dzień po”? Tabletka „dzień po” zawierająca Octan uliprystalu może zostać zastosowana aż do 120 godzin po stosunku. Jest to czas mniej więcej 5 dni. Natomiast preparat zawierający Lewonorgestrel działa do 72 godzin po niezabezpieczonym stosunku. W obu przypadkach największa skuteczność tabletki „dzień po” występuje po zażyciu tabletki do 12 godzin po stosunku.

Skuteczność antykoncepcji awaryjnej – tabletka „dzień po”

Antykoncepcja awaryjna w postaci tabletek „dzień po” wykazuje bardzo wysoką skuteczność określaną w skali Pearla. Jest to aż 97,9–99,1%. Odsetek ciąż po zastosowaniu tabletki „dzień po” to średnio 2%. Jednak zdarzają się przypadki, gdy ta skuteczność będzie malała. Kiedy tabletki „dzień po” mogą okazać się nieskuteczne?

• Przyjęcie tabletki „dzień po” w trakcie owulacji – głównym działaniem tego rodzaju substancji jest opóźnienie lub zahamowanie owulacji. W momencie, gdy kobieta jest już w trakcie tego procesu, nie jest możliwe jego zatrzymanie.
• Otyłość – w przypadku kobiet o większej masie ciała istnieje ryzyko większej nieskuteczności tej metody antykoncepcji awaryjnej niż u kobiet szczuplejszych. Warto jednak zaznaczyć, że otyłość nie jest przeciwskazaniem do przyjmowania tabletek „dzień po”.
• Wymioty do 3 godzin od przyjęcia tabletki – jeśli w czasie do 3 godzin od przyjęcia tabletki wystąpiły wymioty – możliwe, że substancje aktywne nie miały szansy odpowiednio zadziałać.
• Przyjmowanie niektórych leków – leki przyjmowane na schorzenia przewlekłe mogą obniżać działanie tabletki „dzień po”. Są to przede wszystkim środki stosowane w terapii padaczki i leczeniu gruźlicy oraz niektóre leki na infekcje grzybicze i zakażenia wirusem HIV. W tym wypadku zalecana jest również ostrożność z zażywaniem leków ziołowych, w których składzie znajdziemy dziurawca zwyczajnego.

WAŻNE: Po przyjęciu tabletki „dzień po” należy wykonać test ciążowy. W szczególności, jeśli nie ma pewności co do zachowania wszystkich warunków gwarantujących jej wysoką skuteczność.

Antykoncepcja awaryjna: tabletka „dzień po” a okres

Przyjmując tabletkę „dzień po”, kobieta powinna liczyć się ze skutkami ubocznymi. Jednym z najczęściej spotykanych jest zaburzenie cyklu miesiączkowego bądź zmiany miesiączki. Jak może się to objawiać? Często pacjentki skarżą się na zmianę daty okresu na szybszą lub późniejszą. W tym wypadku wiele zależy od organizmu kobiety. Może zdarzyć się także, że okres w cyklu miesiączkowym po zażyciu tabletki „dzień po” w ogóle nie wstąpi. Jego miejsce zastąpi tylko niewielkie krwawienie śródcykliczne.

Jeśli okres jednak wystąpi – niezależnie, czy kilka dni wcześniej, czy później – może okazać się, że będzie on bardziej obfity niż zazwyczaj lub będzie trwał nieco dłużej. Antykoncepcja awaryjna wiąże się bowiem z przyjęciem sporej dawki hormonów, co jest znacznym obciążeniem dla organizmu kobiety.

Tabletka „dzień po” – kiedy okres?

Wiele pań zastanawia się, kiedy konkretnie wystąpi krwawienie po tabletce „dzień po”. Jest to niestety trudne do przewidzenia, ponieważ każdy organizm jest inny. To jak działa tabletka, jest zależne od wielu czynników, które wpływają także na intensywność oraz prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ubocznych.

Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku 7-dniowego opóźnienia zalecana jest wizyta u lekarza w celu sprawdzenia, czy wszystko w porządku. Można także wykonać dla pewności test ciążowy. Jednak znaczący odsetek kobiet, które zastosowały tabletki „dzień po”, nie wykazuje żadnych zmian w cyklu, a krwawienie miesiączkowe wystąpiło u nich w terminie.

Tabletka „dzień po” – inne skutki uboczne

Stosując tabletkę „dzień po”, kobieta może mierzyć się także z innymi skutkami ubocznymi. Do najczęściej spotykanych zaliczamy:

• zawroty głowy,
• bóle brzucha,
• drobne krwawienie,
• zmiany nastrojów,
• nerwowość,
• bolesne miesiączkowanie,
• nudności i wymioty,
• obrzęk i tkliwość piersi.

Tabletka „dzień po” – recepta

Stosowanie antykoncepcji awaryjnej to ostateczne rozwiązanie, jednak w wielu przypadkach może uchronić przed nieplanowaną ciążą. Obecnie w Polsce leki te można nabyć tylko za okazaniem recepty. Może ona zostać wystawiona przez lekarza ginekologa lub lekarza o innej specjalizacji – np. internisty.

Jednak tabletki „dzień po” wymagają natychmiastowego działania. Wypisanie recepty stacjonarnie często wiąże się z koniecznością osobistej wizyty w gabinecie, przez co czas znacząco się skraca, a skuteczność tabletki spada. Jak zatem szybko zdobyć receptę na tabletkę „dzień po”? W takim wypadku jednym z rozwiązań jest e-recepta dostępna na naszym portalu Recepty24.com. Po wypełnieniu formularza i krótkiej rozmowie telefonicznej z lekarzem otrzymujesz elektroniczny kod recepty, którą możesz zrealizować w dowolnej aptece. Dzięki temu działasz natychmiast i możesz szybko zażyć tabletkę „dzień po”, a jej skuteczność wzrasta.

Tabletka „dzień po” – jak często można stosować?

Według badań organizacji The American College of Obstetricians and Gynaecologist można przyjąć tabletkę „dzień po” więcej razy w cyklu. Mimo to działanie takie nie jest wskazane ze względu na duże obciążenie hormonalne organizmu kobiety. Nie można stosować antykoncepcji awaryjnej jako stałej antykoncepcji hormonalnej. Zażycie tego rodzaju leku więcej niż jeden raz w ciągu miesiąca znacznie podwyższa ryzyko skutków ubocznych. Dodatkowo stałe stosowanie tabletki „dzień po” może prowadzić do poważnych zaburzeń hormonalnych, które będą wpływały także na samopoczucie pacjentki.

Istnieje jedna sytuacja, gdy zaleca się przyjęcie drugiej dawki tabletek „dzień po”. Dzieje się tak w przypadku wystąpienia wymiotów do 3 godzin od przyjęcia leków. Jeśli kobieta chce mieć pewność, że antykoncepcja awaryjna zadziała, może przyjąć ponownie tabletkę „dzień po”, w takiej samej dawce jak przed wystąpieniem wymiotów.

FAQ:

• Co to jest tabletka „dzień po”?

Tabletka „dzień po” to lek do zastosowania jednorazowego. Jest to rodzaj antykoncepcji awaryjnej, którą kobieta może zażyć w przypadku niezabezpieczonego stosunku, jeśli istnieje podejrzenie, że mogła zajść w ciążę. Jej działanie oparte jest na opóźnieniu owulacji i niedopuszczeniu do zapłodnienia.

• Jak zastosowanie tabletki „dzień po” wpływa na okres?

Z reguły tabletka „dzień po” nie wpływa znacząco na okres. Wszystko jednak zależy od organizmu kobiety. Zdarza się, że miesiączka może pojawić się przed lub po zwyczajowym terminie. W niektórych przypadkach dochodzi do krwawienia śródmiesiączkowego, a normalny okres zaczyna się wraz z nowym cyklem.

• Jak zdobyć receptę na tabletkę „dzień po”?

Receptę na tabletkę „dzień po” może wypisać nie tylko lekarz ginekolog, ale także internista lub lekarz o innej specjalizacji. Wiele kobiet korzysta w takim wypadku z e-recepty na portalu Recepty24.com. Dzięki temu mogą w ciągu kilku minut udać się do apteki z receptą i wykupić lek.