Kołatanie serca – przyczyny i leczenie

Prawie każdy chociaż raz w życiu wsłuchiwał się w rytm bicia swojego serca – praca tego narządu bowiem sprawia, że egzystujemy na tym świecie. Nic dziwnego więc w tym, że jakakolwiek nieprawidłowość w jego funkcjonowaniu daje nam obawy do zmartwień. Jedna z takich patologii to kołatanie serca, które opisywane jest jako nieprzyjemne uczucie szybkiego bicia mięśnia sercowego o nierównomiernym tempie. Czym jest ta przypadłość i jak się objawia? Tego dowiesz się w tym artykule.

Kołatanie serca – co to jest?

Aby zrozumieć, czym są kołatania serca, warto wpierw przyjrzeć się, jak pracuje ten narząd. Serce odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie człowieka, ponieważ pompuje krew do dwóch obiegów – głównego oraz płucnego. Organ ten jest zatem pewnego rodzaju pompą, która nieustannie przetacza płyny ustrojowe. Serce każdego człowieka bije, a sam ten proces to nic innego jak rytmiczny skurcz przedsionków, po którym następuje skurcz komór. W warunkach prawidłowych bije ono miarowo z częstotliwością średnio 60–80 uderzeń na minutę. Za to zjawisko odpowiedzialny jest węzeł zatokowy znajdujący się w prawym przedsionku serca. W węźle tym powstają impulsy elektryczne, dzięki którym komory tego organu kurczą się i przetaczają krew do wszystkich narządów w naszym ciele.

Problem zaczyna się wówczas, gdy generowanie wspomnianych impulsów zostaje zakłócone, przez co serce zaczyna gubić swój naturalny rytm. Tym są właśnie kołatania, tzw. palpitacje serca.

Kołatanie serca – objawy

Objawy towarzyszące palpitacjom serca, na które pacjenci skarżą się najczęściej to:

• uczucie duszności,
• zmęczenie,
• zawroty głowy,
• dyskomfort w klatce piersiowej,
• nadmierna potliwość,
• szybsze bicie serca,
• przyspieszony oddech,
• częste oddawanie moczu.

Symptomy te mogą stanowić zagrożenie dla życia oraz zdrowia, dlatego też, jeżeli ich doświadczasz, powinieneś zgłosić się niezwłocznie do lekarza. W przypadku, jeśli objawy nasilają się i towarzyszą im inne dolegliwości, takie jak ból w klatce piersiowej czy brak tchu, należy wezwać pogotowie ratunkowe.

Przyczyny kołatania serca

Czym spowodowane mogą być kołatania serca? Przyczyny ich występowania są dość złożone. Bardzo często przypadłość zwiastuje choroby tego narządu, do których zaliczamy, m.in.:

• trzepotanie lub migotanie przedsionków,
• zapalenie osierdzia,
• częstoskurcz nadkomorowy lub komorowy,
• niewydolność serca,
• chorobę niedokrwienną serca,
• częste pobudzenia dodatkowe pochodzenia nadkomorowego lub komorowego,
• przebyty w przeszłości zawał serca,
• wady wrodzone,
• arytmie,
• kardiomiopatie.

Niemniej jednak uczucie kołatania serca przeważnie związane jest z innymi czynnikami i nie stanowi zagrożenia dla życia. Pierwszym z nich są zaburzenia psychiczne, takie jak napady paniki, stany lękowe, nerwica oraz depresja. Patologie te (zwłaszcza nerwica) bowiem mogą przyczyniać się do utrudnienia funkcjonowania układu oddechowego oraz krwionośnego, przez co wzrasta ciśnienie krwi.

CIEKAWOSTKA! Kołatanie serca podczas leżenia jest charakterystyczne dla zaburzeń na tle nerwicowym. Wynika to z faktu, iż dolegliwość ta pojawia się w momencie, gdy pacjent rozluźnia się i relaksuje.

Przyczyną kołatania serca nierzadko jest również regularne przyjmowanie używek – zaczynając od alkoholu, kończąc na narkotykach. Co ciekawe, palpitacje mogą pojawić się w trakcie trzeźwienia i procesu rekonwalescencji – jest to reakcja organizmu na nagłe odstawienie danej substancji psychoaktywnej, a zjawisko to nazywa się zespołem abstynencyjnym. Oprócz tego zaburzenia rytmu serca mogą być odpowiedzią organizmu na kofeinę czy nikotynę – pacjenci donoszą, że wtedy zazwyczaj pojawia się u nich nocne kołatanie serca.

Na etiologię tej przypadłości składają się także m.in.:

• zaburzenia elektrolitowe (niedobór potasu może spowodować kołatanie serca przed snem),
• zmniejszone stężenie glukozy we krwi (hipoglikemia),
• zaburzenia hormonalne (np. nadczynność tarczycy);
• niedokrwistość,
• przyjmowanie niektórych leków,
• wzmożona aktywność fizyczna,
• gorączka i odwodnienie,
• zmiany hormonalne np. w okresie menopauzy.

Kołatanie serca – diagnostyka

Diagnostyka polega na odnalezieniu przyczyny tego stanu. Pierwszą i najważniejszą kwestią jest określenie czy pacjent cierpi na kołatanie napadowe, czy nienapadowe. Pierwsza dolegliwość charakteryzuje się szybkim oraz nagłym początkiem i też w ten sam sposób ustępuje. Druga natomiast narasta pomału i ustępuje powoli. Lekarz w trakcie rozpoznania ocenia też, czy przypadłość ma podłoże przewlekłe. Kolejnym krokiem jest ustalenie odstępów czasowych w trakcie skurczów serca. Jeżeli są one równe, to wówczas u chorego prawdopodobnie występuje kołatanie miarowe. W sytuacji zaś, gdy przerwy pomiędzy skurczami dzielą nierówne przedziały czasu, to mówimy o niemiarowym kołataniu serca.

Aby trafnie rozpoznać czynnik, bardzo ważne jest zebranie dokładnego wywiadu oraz przeprowadzenie badań laboratoryjnych, m.in. jonogramu (stężenie elektrolitów – potasu, sodu, wapnia i magnezu w krwi obwodowej), oznaczenia poziomu hormonu tyreotropowego (TSH) oraz poziomu hormonów tarczycy (tyroksyna, trójjodotyronina).

Lekarz powinien także potwierdzić bądź wykluczyć choroby serca. W tym celu wykorzystywane są badania, takie jak:

• badanie elektrokardiograficzne (EKG), obserwujące elektryczną pracę serca;
• echokardiografia (echo serca), która polega na badaniu struktur mięśnia i dużych naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków;
• monitorowanie EKG metodą Holtera, polegające na rejestracji pracy serca w sposób ciągły przez 24 h na dobę (ma ono na celu sprawdzenie, jak narząd funkcjonuje przy dziennych aktywnościach i jest szczególnie wskazane pacjentom, skarżącym się na kołatanie serca w spoczynku, które pojawia się wraz z niepokojącymi objawami).

Kołatanie serca – jak uspokoić pracę mięśnia sercowego?

Niezależnie od tego, czy pacjent odczuwa kołatanie serca po przebudzeniu rano, czy też przy innej okoliczności w trakcie dnia, to przeważnie zaczyna się tym zjawiskiem niepokoić. Jeżeli palpitacje mięśnia sercowego nie są spowodowane chorobą, natomiast stanowią odpowiedź organizmu na przewlekły stres lub lęki, to wówczas można im zaradzić za pomocą ćwiczeń oddechowych, treningu relaksacyjnego, medytacji i jogi. Pomocne mogą okazać się regularne wizyty u psychoterapeuty oraz leczenie psychiatryczne – specjalista w takich sytuacjach przepisuje tabletki uspokajające na kołatanie serca.

Nieprzyjemne uczucie bicia serca niestety czasem spowodowane jest patologiami tego organu. W takiej sytuacji konieczne jest leczenie farmakologiczne oraz zmiana trybu życia.

Leki na kołatanie serca na receptę – leczenie farmakologiczne

Leczenie kołatania serca nierzadko opiera się na farmakoterapii z zastosowaniem medykamentów antyarytmicznych, które regulują jego prawidłowy rytm. Przede wszystkim w terapii używa się beta-blokerów oraz specyfików blokujących kanały wapniowe. Leki na kołatanie serca wydawane są na e-receptę, dzięki czemu w razie potrzeby szybko i bezproblemowo można wykupić je w najbliższej aptece.

Tabletki na kołatanie serca na receptę – beta-blokery

Ich mechanizm działania polega na blokowaniu receptorów B1 w sercu, dzięki czemu hamują przekaźnictwo adrenergiczne i zmniejszają pobudzenie serca. Jego czynność więc zwalnia, rytm serca się stabilizuje, a objawy kołatania ustępują. Chętnie przepisywany lek na kołatanie serca na receptę z tej grupy, to ten zawierający w sobie propranolol. Ma on właściwości uspokajające, dlatego też zaleca się go pacjentom, którzy zmagają się z silnym stresem.

Innymi substancjami, które znajdują się w tego typu preparatach, są m.in.:

• sotalol,
• bisoprolol,
• acebutolol,
• atenolol.

Tabletki na kołatanie serca na receptę – blokery kanałów wapniowych

Medykamenty z tej kategorii należą do klasy IV podziału leków antyrytmicznych według Vaughana Williamsa. Mają one na celu ograniczyć siłę skurczu mięśnia sercowego oraz zmniejszyć przewodzenie przedsionkowo-komorowe, dzięki czemu dochodzi do zminimalizowania częstotliwości skurczów serca. W farmakoterapii za pośrednictwem blokerów kanałów wapniowych wykorzystuje się głównie werapamil oraz diltiazem.

FAQ:

1. Jakie są objawy i przyczyny kołatania serca?

Zawroty głowy, dyskomfort odczuwalny w obrębie klatki piersiowej i przyspieszony oddech to jedne z symptomów, którymi cechują się palpitacje serca. Ich etiologia jest nader złożona – niemiarowe bicie serca może wynikać m.in. z zaburzeń hormonalnych, uzależnień, nerwicy czy arytmii.

2. Jak uspokoić kołatanie serca?

Zarówno dzienne, jak i wieczorne kołatanie serca można załagodzić za pomocą leków czy ćwiczeń oddechowych. Farmakoterapia wykazuje dużą skuteczność w przypadku pacjentów, którzy zmagają się z chorobami tego narządu. Warto wiedzieć, że przypadłości tej można zapobiec i ograniczyć jej występowanie, zmieniając swój tryb życia.

3. Czy kołatanie serca w nocy podczas zasypania jest niebezpieczne?

W nocy rytm serca człowieka spowalnia, nawet do 40 uderzeń na minutę. Kołatanie serca w pozycji leżącej, kiedy nasz organizm przygotowuje się do snu, nie jest więc zjawiskiem naturalnym i powinien skłonić nas do konsultacji lekarskiej. Jednakże taki stan nie oznacza również od razu poważnej choroby – może być to reakcja na stres czy kofeinę.