Arytmia serca – jakie są objawy i przyczyny arytmii?

Arytmia serca jest powszechnie występującym zaburzeniem tempa lub regularności pracy tego narządu. Dolegliwość jest o tyle problematyczna, że trudno jest ją jednoznacznie zdiagnozować. Wynika to z faktu, iż często nie daje wyraźnych symptomów, co znacznie utrudnia specjalistom trafne rozpoznanie. Może okazać się to szczególnie niebezpieczne, wówczas gdy jest to zwiastun poważniejszej choroby ze strony m.in. układu krwionośnego. Jak leczyć arytmię serca i jakie są jej przyczyny i objawy? Odpowiadamy.

Arytmia serca – co to jest?

Co to jest arytmia serca i czym grozi? Aby zrozumieć tę definicję, warto zapoznać się z tym, jak prawidłowo powinno pracować serce. Organ możemy porównać do pompy, która jest najważniejszym elementem całego systemu. Doprowadza ona bowiem utlenioną krew do innych organów i odprowadza z nich osocze bogate w dwutlenek węgla. Proces nazywany jest wymianą gazową.

Serce składa się z dwóch przedsionków oraz dwóch komór. Jego budowa obejmuje także węzeł zatokowo-przedsionkowy, który potocznie określany jest rozrusznikiem, gdyż wytwarza pobudzenie elektryczne o najszybszym rytmie. Impulsy odpowiedzialne są za kurczenie się mięśni przedsionków i pompowanie krwi do komór. Zdrowe serce kurczy się rytmicznie, a częstotliwość jego akcji w spoczynku wynosi 60-100 uderzeń na minutę. Podsumowując – co to arytmia serca? O arytmii mówimy wówczas, gdy rytm bicia organu nie mieści się w ogólnie ustalonych normach.

Czy arytmia serca jest niebezpieczna?

Serce jest bardzo rozbudowanym narządem, dlatego pytanie, czy arytmia serca jest groźna, wymaga najpierw wcześniejszego przyjrzenia się bliżej jej rodzajom.

Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca:

• Trzepotanie przedsionków – jest to szybkie bicie serca spowodowane bardzo częstymi skurczami przedsionków mięśnia sercowego. Rytm zatokowy jest skoordynowany, a akcja przedsionków sięga do częstotliwości 250-300 na minutę. Zaburzenie występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, a u osób zdrowych pojawia się niezwykle rzadko.
• Migotanie przedsionków – jest to jedna z najczęściej występujących arytmii serca, która dotyka głównie mężczyzn i osoby starsze. Charakteryzuje się niemiarowym i bardzo szybkim biciem serca, które wywołane jest przez patologiczne wytwarzanie bodźców elektrycznych. Sygnały powodują, że przedsionki nie kurczą się, a migoczą. Przy migotaniu przedsionków tętno sięga od 350 do nawet 700 uderzeń na minutę.
• Częstoskurcze przedsionkowe, węzłowe i przedsionkowo-komorowe – wiążą się z wytwarzaniem impulsów elektrycznych jeszcze przed produkcją poprawnego bodźca w węźle zatokowym.
• Pobudzenia dodatkowe nadkomorowe – są to bardzo łagodne arytmie, których pobudzenia powstają w innym ognisku niż węźle zatokowym. Ich liczba wzrasta z wiekiem i zazwyczaj nie wymagają farmakoterapii.

Komorowe zaburzenia rytmu serca – tutaj również wyróżniamy trzepotanie, migotanie, częstoskurcze oraz pobudzenia dodatkowe. Ich mechanizm działania opiera się na podobnej zasadzie co w przedsionkach. Niemniej jednak stanowią one bezpośrednie zagrożenie dla człowieka, ponieważ przyczyniają się do zaburzeń hemodynamicznych, czyli układu krążenia. Do komplikacji zaliczamy krwotok, obrzęk, zator oraz zawał.

Arytmia serca – objawy i przyczyny

Arytmia serca badana jest przez specjalistów od wielu lat. Dowiedziono, że nieprawidłowy rytm bicia serca ma szerokie spektrum symptomów oraz przyczyn.

Arytmia serca – objawy

Związane z arytmią serca objawy są kwestią indywidualną, gdyż w niektórych przypadkach schorzenie może występować beż żadnych niepokojących sygnałów. Z tego powodu zaburzenie często jest diagnozowane w losowych okolicznościach m.in. podczas rutynowej kontroli u internisty.

Przy poważniejszych stadiach arytmii dolegliwości mogą być niepokojące oraz dokuczliwe – wówczas chorzy zgłaszają się do kardiologa, skarżąc się na:

• tachykardię, czyli za szybki rytm skurczów mięśnia sercowego oraz bradykardię, czyli zbyt wolne bicie serca – należy pamiętać, że te dwie patologie nie muszą oznaczać arytmii, zwłaszcza gdy jesteśmy aktywni fizycznie lub przechodzimy przez infekcję. Tachykardia występuje często w trakcie uprawiania sportu, natomiast bradykardia zauważalna jest u sportowców podczas snu;
• kołotanie serca,
• uczucie duszności i trudność z oddychaniem,
• omdlenia,
• bóle w klatce piersiowej,
• wrażenie chwilowej przerwy w pracy serca,
• lęk i niepokój.

Arytmia serca – przyczyny

Nieprawidłowość rytmu bicia serca może korelować z wieloma chorobami poza sercowymi, lecz w większości przypadków diagnozuje się ją jako patologię współistniejąca ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Co powoduje arytmię serca?

Choroby serca, do których zaliczamy:

• kardiomiopatię, czyli pierwotne choroby serca;
• zapalenie mięśnia sercowego,
• nabyte i wrodzone wady serca,
• niektóre choroby systemu bodźcotwórczo-przeowdzącego uwarunkowane genetycznie,
• nadciśnienie tętnicze,
• chorobę niedokrwienną serca.

Przyczyny poza sercowe, do których należą:

• gorączka i infekcje bakteryjne oraz wirusowe,
• zaburzenia gospodarki elektrolitowej (niedobory magnezu i potasu),
• kwasica metaboliczna,
• nadmierne odczuwanie emocji, takich jak stres, złość, ekscytacja, strach;
• używki (kofeina, papierosy, narkotyki, alkohol);
• farmakoterapia niektórymi lekami (m.in. hormonami tarczycy);
• zatrucia substancjami toksycznymi,
• niedoltlenienie,
• zatorowość płucna,
• miażdzyca, cukrzyca i niepoprawna pracy tarczycy.

Arytmia serca u dzieci – objawy i przyczyny

Przypadłość występuje nie tylko u dorosłych, ale i również u tych najmłodszych. Arytmia serca jest nierzadko spotykaną patologią wśród dzieci, szczególnie jeżeli mają wrodzone wady serca oraz są w stanie pooperacyjnym. Do głównych symptomów zalicza się systematyczne omdlenia, osłabienia, duszność i męczliwość.

Warto pamiętać, że zaburzenie objawia się również mniej oczywistymi znakami – zwłaszcza u małych dzieci – takimi jak zmniejszony apetyt, wymioty, bladość skóry i drażliwość. Nie należy ich lekceważyć, gdyż powyższe przejawy mogą świadczyć o niepoprawnym przewodnictwie oraz arytmii serca. Co robić, gdy zauważysz któryś z tych objawów? Powinieneś niezwłocznie udać się do lekarza, który przeprowadzi wywiad i wdroży odpowiednie metody leczenia.

Jak rozpoznać arytmię serca? – diagnostyka

Jeżeli podejrzewasz u siebie patologię związaną z rytmem pracy serca, koniecznie powinieneś udać się do specjalisty, a mianowicie – kardiologia. Jest to lekarz, który rozpoznaje choroby serca. Aby poprawnie ocenić, czy chory cierpi na arytmię, wykonywane jest badanie EKG. Jest to nieinwazyjna i bezbolesna diagnostyka, która polega na umieszczeniu elektrod na klatce piersiowej i kończynach pacjenta. Urządzenie zbiera z powierzchni ciała informacje o elektrycznej pracy serca.

Niemniej jednak w niektórych okolicznościach niezbędne jest przeprowadzenie długoterminowego EKG za pomocą:

• Holtera – jest to metoda, która umożliwia rejestrowanie pracy serca w sposób ciągły przez 24 godziny w celu szczegółowej, zazwyczaj komputerowej analizy. Jest wskazana wtedy, gdy arytmia występuje nieregularnie w trakcie dnia i nocy i jest trudna do samodzielnego rozpoznania przez pacjenta.
• Rejestratora zdarzeń – pozwala na zapis EKG w momencie, gdy badany czuje, że występuje u niego arytmia serca. Jest to bowiem urządzenie uruchamiane „na żądanie”. Istnieją różne rodzaje rejestratorów zdarzeń, które są dobierane pod względem stadium patologii. Może on być zarówno podłączony do ciała, jak i wszczepiony pod klatkę piersiową. Specjaliści zalecają go wówczas, gdy dochodzi do niewyjaśnionych utrat przytomności i osłabnięć.
• Monitora sercowego – aparatura wszczepiana jest w klatkę piersiową pacjenta w celu stałej obserwacji rytmu pracy mięśnia sercowego przez lekarza prowadzącego. Jest wskazany chorym, u których trudno wykryć źródło problemu – zwłaszcza gdy występuje u nich bezobjawowa arytmia serca w nocy podczas snu.

Arytmia serca – leczenie

Postępowanie w patologiach pracy serca jest zależne od ich zaawansowania. W łagodnych postaciach arytmii rekomendowana jest wyłącznie zmiana trybu życia na zdrowszy – suplementacja, codzienna aktywność fizyczna oraz wolność od używek mogą znacznie poprawić stan chorego. Bardzo ważna jest również zbilansowana dieta, gdyż występowanie arytmii serca po jedzeniu to nierzadka dolegliwość – w głównej mierze u osób chorujących na otyłość.

Jednakże w niektórych okolicznościach, konieczne jest rozpoczęcie farmakoterapii. Potrzebna może być również interwencja chirurgiczna. Wiele pacjentów zastanawia się, czy arytmia serca może sama ustąpić – odpowiedź nie jest jednoznaczna, gdyż w łagodnych przypadkach można uciszyć jej objawy przy wdrożeniu odpowiedniej metody leczenia.

Arytmia serca – leki ziołowe

Ziołowe preparaty mogą wspomóc leczenie arytmii serca – należy jednak pamiętać, aby skonsultować to z lekarzem prowadzącym. Naturalne suplementy są wskazane wówczas, gdy niepoprawna praca serca ma podłoże emocjonalne i nerwicowe. Surowce zawarte w lekach powinny mieć działanie uspokajające, aby mogły skutecznie ukoić układ nerwowy. Są to takie rośliny jak głóg, ziele serdecznika lub też ziele konwalii.

Arytmia serca – leki na receptę

Przy arytmii serca leczenie farmakologiczne może okazać się konieczne – szczególnie w cięższych postaciach. Medykamenty arytmiczne dzielimy na 4 kategorie:

1. Klasa I (propafenon, fenytoina, lidokaina) – leki z tej klasy oddziałują na kanały sodowe, blokując je. Dzięki temu powstawanie pobudzeń w przedsionkach jest zahamowane. Zaleca się stosowanie tych specyfików w przypadku arytmii nadkomorowych.
2. Klasa II (acebutolol, atenolol, metoprolol, sotatol) – do tej grupy zaliczamy beta-blokery, które hamują działanie układu sympatykolitycznego. Powoduje to zmniejszenie częstotliwości pracy serca i wydłużenia czasu przewodnictwa komorowego. Ich podstawowym przeznaczeniem jest leczenie tachykardii, czyli przyspieszonego bicia serca.
3. Klasa III (amiodaron, sotatol) – medykamenty z tej kategorii odpowiadają za blokowanie kanałów potasowych. Ma to na celu wydłużenie etapu powstawania potencjału czynnościowego, czyli impulsu powodującego skurcz. Są głównie stosowane przy leczeniu bradykardii.
4. Klasa IV (werapamil, dilitiazem) – substancje blokują kanały wapniowe, dzięki czemu przewodzenie w węźle przedsionkowo-komorowym zachodzi wolniej. Leki z tej klasy zmniejszają także siłę skurczu serca. Są rekomendowane osobom, które borykają się arytmiami nadkomorowymi oraz niewydolnością serca.

W farmakoterapeutycznej hospitalizacji wykorzystuję się także substancję, która nie została przydzielona do żadnej z powyższych klas. Mowa tutaj o digoksynie – związku pozyskiwanego z naparstnicy wełnistej. Digoksyna hamuje enzym ATP-azę, która oddziałuje na wymianę jonów w komórkach układu przewodzącego. Głównym zadaniem tego związku jest zmniejszenie liczby skurczów serca. Leki digoksyną przepisywane są pacjentom, którzy cierpią na migotanie przedsionków.

FAQ:

1. Arytmia serca – co to?

Arytmia serca to nieprawidłowość, polegająca na zaburzeniu pracy tego narządu. Serce bije nieregularnie, wolno (bradykardia) lub za szybko (tachykardia). Jest to schorzenie powiązane z wieloma systemami, takimi jak układ krążenia, układ oddechowy i układ bodźcoprzewodzący.

2. Arytmia serca – jak leczyć?

Leczenie arytmii powinno być kontrolowane przez lekarza prowadzącego. Zazwyczaj odbywa się przy pomocy farmakoterapii, lecz czasem konieczna jest interwencja chirurgiczna – wykonuje się wtedy ablację serca, która ma na celu odizolowanie tkanki serca, odpowiadającą za arytmię.

3. Arytmia serca – czy jest groźna?

Wielu pacjentów głowi się nad tym, czy arytmia serca jest śmiertelna. Dobrze zdiagnozowana przypadłość nie powinna stanowić zagrożenia dla życia – szczególnie po rozpoczęciu odpowiedniego i skutecznego leczenia. Nagła arytmia serca natomiast może okazać się groźna i należy wówczas natychmiastowo udać się do lekarza.