Alergia na pyłki – jak sobie z nią radzić?

Wielu z nas czeka na okres wiosenno-letni, aby móc spędzać więcej czasu na łonie natury. Jest jednak grupa osób, dla których ten sezon jest prawdziwą udręką – są nimi alergicy. Niestety alergia na pyłki występuje coraz częściej przez zmiany klimatyczne – cierpi na nią ponad 20% populacji na całym świecie. Objawy alergii przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu, dlatego warto sprawdzić, jak sobie z nimi poradzić. Wszystkiego dowiesz się w tym artykule.

Czym jest alergia na pyłki?

Alergia (inaczej uczulenie, nadwrażliwość) na pyłki jest nadmierną reakcją układu odpornościowego na bodźce zwane alergenami. Pyłkowica jest alergią wziewną – szkodliwe białka dostają się do organizmu przez układ oddechowy. Ten typ alergii wywołują:

• pyłki roślin wiatropylnych,
• zarodniki grzybów pleśniowych,
• roztocza kurzu domowego,
• wełna,
• pierze.

Alergia wziewna może być całoroczna lub sezonowa. Pyłkowicę zaliczamy do tej drugiej kategorii, ponieważ występuje głównie w okresie wiosenno-letnim, kiedy przyroda budzi się do życia.

Objawy alergii na pyłki roślin

Szkodliwe alergeny pyłku roślin dostają się do organizmu poprzez drogi oddechowe i wywołują miejscową odpowiedź immunologiczną, dlatego też objawy występują głównie w układzie oddechowym – jamie nosowej, gardle czy oskrzelach. Do typowych objawów alergii na pyłki roślin zaliczamy:

• katar sienny, zatkany nos, świąd nosa;
• swędzenie gardła i lekką chrypkę,
• zmiany skórne (pokrzywka, świerzbiączka),
• obrzęk naczynioruchowy,
• alergiczne zapalenie spojówek, które powoduje pieczenie i łzawienie oczu,
• napady kichania – zwłaszcza jeśli jest to alergia na pyłki drzew.

Niekiedy zdarza się, że pyłki wydzielają substancje uczulające, które wywołują ogólną reakcję organizmu. Z tego powodu oprócz typowych objawów alergii na pyłki, można wyróżnić też te, które pojawiają się rzadziej, czyli:

• stan podgorączkowy,
• problemy z koncentracją,
• ogólne rozbicie.

Uczulenie na alergeny wziewne może czasem przybierać cięższą postać, przez co jest błędnie diagnozowane jako grypa lub przeziębienie.

Jak rozpoznać alergię?

Objawy alergii mogą czasem przypominać zwykłe przeziębienie, zatem jeżeli masz te same symptomy co rok, to powinieneś udać do lekarza alergologa na testy alergiczne. Pomogą Ci one nie tylko rozróżnić alergię od innej choroby, ale również wskażą, na jakie pyłki roślin jesteś wrażliwy. W leczeniu uczulenia kluczowe jest, aby znaleźć jego źródło.

W przypadku gdy zauważysz niepokojące zmiany na swoim ciele, powinieneś udać się na testy skórne. Jest to podstawowy rodzaj badania stosowany w diagnostyce alergii.

Skutki alergii wziewnej

Alergia na pyłki roślin może spowodować zespół alergii jamy ustnej (OAS) – występuje on, kiedy chory zje lub dotknie jedzenia, które reaguje krzyżowo z pyłkami roślin – tzn. pokarmu, którego alergeny są bardzo zbliżone do tych, które występują w pyłkach. W Polsce choroba ta występuje najczęściej u osób, które uczulone są na pyłek brzozy.

Innymi powikłaniami alergii, zwłaszcza nieleczonej, są:

• polipy nosa,
• astma oskrzelowa,
• alergiczny nieżyt nosa,
• nasilone objawy uczulenia,
• nabycie nadwrażliwości na inne alergeny.

Rośliny wywołujące pyłkowicę – kiedy i gdzie zaczynają pylić?

Mając alergię na pyłki trawy, drzew czy chwastów musisz mieć na uwadze, że niektóre z nich zaczynają pylić już w okresie zimowym. Mimo to, apogeum tego procesu przypada na sezon wiosenno-letni. Wszystko zależy też od regionu Polski – drzewa zaczynają pylić najpierw w południowo-zachodniej części kraju, a potem dopiero na północnym wschodzie.

Warto znać kalendarz pylenia roślin, ponieważ dzięki niemu możesz przewidzieć, kiedy Twój organizm zacznie się bronić przed alergenami. Jest to o tyle proste, że przedział datowy kwitnięcia poszczególnej roślinności jest stały. Poniżej orientacyjne daty pylenia roślin, które wywołują silne objawy alergii wziewnej.

• Brzoza – jest to drzewo, którego pyłki są dominującym alergenem w Polsce. W dodatku reagują one krzyżowo z wieloma pokarmami. Jego pylenie przypada na okres wiosenny (kwiecień, maj). W tym samym okresie zaczynają pylić również takie drzewa, jak topola, jesion oraz dąb.
• Olsza – drzewo zaczyna produkować pyłek w okolicy marca oraz kwietnia. Jednakże w przypadku tej rośliny jest to bardzo zależne od temperatury oraz warunków atmosferycznych.
• Leszczyna – jest to krzew z rodziny brzozowatych, który zaczyna pylić jako pierwsza roślina w roku. Wytwarza on pyłki od początku stycznia, a kończy pod koniec marca. Jest to okres, kiedy nie przebywa się często na świeżym powietrzu, dlatego też mało osób ma alergię na tę roślinę.
• Bylica – jest to roślina z rodziny astrowatych, na którą bardzo dużo ludzi w Polsce ma uczulenie. Sezon na jej pylenie przypada na lipiec oraz sierpień.
• Ambrozja – jest to roślina astrowata, która pyli od sierpnia do września. W Polsce mało osób ma na nią alergię, ale istnieje ryzyko, że roślina i jej pyłki zaczną się bardziej rozprzestrzeniać przez zmiany klimatyczne.
• Trawy – pylenie traw przypada na okres końcówki kwietnia do lipca. Pyłki traw występują prawie wszędzie, dlatego też wiele osób w Polsce ma na nie alergię.

Jeżeli zastanawiasz się, jak długo trwa alergia na pyłki, to musisz wiedzieć, że jest to zależne od tego, na jakie gatunki roślin jesteś wrażliwy. Nieleczone symptomy uczulenia są nieuniknione, jeżeli akurat jest sezon pylenia roślin, które wywołują u Ciebie alergię. Zazwyczaj alergia trwa tyle czasu, ile pyli dane drzewo, trawa czy chwast.

Oprócz roślin pylić mogą również zarodniki grzybów pleśniowych. Alergia na nie może być całoroczna lub sezonowa – wszystko zależy od tego, na jakie grzyby jesteś uczulony. Sezonowa nadwrażliwość na zarodniki występuje przez grupy grzybów, które rosną na zewnątrz.

Symptomy uczulenia na zarodniki grzybów są bardzo podobne do tych występujących przy alergii na pyłki roślin. Objawy choroby, które mogą wystąpić to łzawienie oczu czy katar sienny.

Alergik w mieście i na wsi – gdzie jest mu trudniej?

Może się wydawać, że uczulenie na pyłki występuje częściej u osób, które mieszkają bliżej lasów czy łąk – nic bardziej mylnego. Faktycznie pyłki drzew, chwastów oraz traw występują częściej w miejscach, gdzie dostęp do przyrody jest ułatwiony. Mimo to stężenie pyłków w powietrzu na wsiach nie jest takie duże jak w miastach, ponieważ w czystej atmosferze nie utrzymują się długo.

Alergia na pyłki częściej dotyka ludzi, którzy żyją w dużych, zanieczyszczonych aglomeracjach. Stężenie pyłku w atmosferze miast jest większe, ponieważ pyłki są dłużej zawieszone w powietrzu. W dodatku alergeny przyczepiają się do węgla pochodzącego ze spalin, a następnie wdychane są przez mieszkańców i turystów.

Degradacja środowiska w miastach ma negatywny wpływ na rośliny, dlatego też nasilają one produkcję pyłków, a to z kolei powoduje częstsze objawy alergiczne.

Naturalne sposoby na radzenie sobie z pyłkowicą

Pyłki roślin otaczają nas wszędzie, dlatego też wiele osób zastanawia się, jak poradzić sobie z alergią na co dzień. Na szczęście istnieje na to kilka sposobów.

Zminimalizuj czas ekspozycji na alergeny pyłku roślin

• Stężenie pyłków największe jest między godziną 5 a 8 rano oraz 17 a 19 wieczorem. Staraj się wtedy nie przebywać na świeżym powietrzu. Unikaj miejsc, gdzie koszona jest trawa, ponieważ wtedy pyłki traw zaczynają się unosić do atmosfery.
• Nie powinieneś suszyć swoich ubrań na dworze, ponieważ mogą się na nich osadzić alergeny pyłków.
• Jeżeli wychodzisz na zewnątrz, to zadbaj o odpowiednie nakrycie głowy oraz okulary, które ochronią Twoje oczy przed pyłkami.
• Podczas jazdy samochodem nie powinieneś otwierać okien, ponieważ pyłki mogą dostać się do wnętrza auta.
• Jeżeli posiadasz klimatyzację w domu lub samochodzie, to pamiętaj o regularnym wymienianiu oraz czyszczeniu filtrów pyłkowych.
• Po powrocie do domu powinieneś zawsze myć ręce oraz twarz.

Zadbaj o prawidłową dietę

Prawidłowa i zbilansowana dieta wzmacnia układ odpornościowy. Produkty z solą, tłuszczem oraz cukrem mogą zaburzyć florę bakteryjną jelit. Jeżeli zrezygnujesz z tych składników, to wzmocnisz swój układ immunologiczny.

Będąc alergikiem, powinieneś wprowadzić do swojej diety produkty, które zawierają antyoksydanty, takie jak kwercetyna. Ta substancja zawarta jest w np. szpinaku, jabłkach czy wiśniach. Utleniacze łagodzą stany zapalne organizmu.

Możesz również dodawać do swoich posiłków czosnek, który działa pozytywnie na układ odpornościowy lub olej z czarnego kminu – zawiera on nienasycone kwasy tłuszczowe, ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz antysceptyczne.

Odbuduj swoją florę bakteryjną

Układ pokarmowy zasiedlany jest przez setki bakterii, bez których żaden człowiek by nie przeżył. Flora bakteryjna pełni kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego. Oprócz tego dobre bakterie uniemożliwiają zasiedlenie się w organizmie bakterii patogennych.

Jeżeli chcesz odbudować florę bakteryjną, powinieneś włączyć do swojego codziennego jadłospisu produkty bogate w bakterie kwasu mlekowego. Są to przetwory mleczne, takie jak jogurt, maślanka, zsiadłe mleko czy kefir.

Pasożyty w układzie pokarmowym również mogą nasilić objawy alergiczne. Warto regularnie badać się na ich obecność, ponieważ większość gatunków nie daje żadnych bezpośrednich objawów chorobowych.

Jak leczyć alergię?

Unikanie kontaktu z alergenami nie zawsze jest proste i może utrudniać prawidłowe funkcjonowanie. Na szczęście istnieją sposoby na leczenie alergii – jednym z nich jest odczulanie. Ta forma terapii ma aż 85%-90% skuteczności. Odczulanie nie tylko uśmierza objawy alergii, ale może też ją całkowicie wyeliminować. Jest to jedyne skutecznie leczenie w przypadku nadwrażliwości na alergeny pyłkowe. Może Cię uchronić przed komplikacjami, takimi jak astma oskrzelowa, która jest bardzo poważną i przewlekłą chorobą układu oddechowego.

Odczulanie polega na podawaniu pacjentowi kontrolowanej dawki szkodliwego alergenu za pomocą strzykawki. W pierwszej fazie leczenia ilość alergenów jest zwiększana, a w późniejszych etapach podaje się tylko dawkę przypominającą. Terapia ma na celu przyzwyczaić układ odpornościowy do alergenu.

Proces odczulania jest czasochłonny, ponieważ może potrwać nawet kilka lat. Przez pierwsze 3 miesiące pacjent otrzymuje rosnące dawki alergenu co 7-14 dni, a w ciągu drugiego etapu terapii podawana jest mu stała dawka alergenu co 4-6 dni.

Farmakoterapia w przypadku alergii na pyłki

Objawy alergii mogą załagodzić leki przeciwhistaminowe. Histamina jest substancją naturalnie występującą w organizmie i ma funkcję mediatora w reakcjach alergicznych. W przypadku występowania pokrzywki, świądu lub kataru alergicznego dochodzi do uwolnienia m.in. właśnie histaminy.

Leki przeciwhistaminowe blokują receptory H1. Dzięki konkurencyjnemu oraz odwracalnemu blokowaniu tych receptorów organizm hamuje wydzielanie tego związku. Leki przeciwhistaminowe możemy podzielić na dwie grupy.

Leki przeciwhistaminowe I generacji

Leki z tej grupy oprócz receptora H1 blokują inne receptory w organizmie, co może wiązać się z występowaniem działań niepożądanych – senności czy otępienia. Jest to reakcja ze strony układu nerwowego. Z tego powodu podczas farmakoterapii tymi lekami nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych. Do tych leków możemy zakwalifikować pochodne:

• etanoloaminy,
• etylenodiaminy,
• alkiloaminy,
• piperazyny,
• fenotiazyny.

Leki przeciwhistaminowe II generacji

Farmakoterapia tymi lekami jest znacznie bezpieczniejsza, ponieważ mają one zupełnie inne powinowactwo do receptorów i nie przedostają się do układu nerwowego w dużej ilości. Z tego powodu powinny one być medykamentami pierwszego rzutu w trakcie ataku alergii. Ich plusem jest to, że zaczynają działać już po 15 minutach i utrzymują się w organizmie stosunkowo długo. Zaliczamy do nich takie substancje, jak:

• rupatadyna (Rupafin),
• loratadyna (Loratan Pro),
• lewocetyryzyna (Contrahist),
• cetyryzyna (Amertil Pro),
• feksofenadyna (Allegra),
• desloratadyna (Hitaxa).

Przed zakupem jakiegokolwiek leku pamiętaj, aby najpierw skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym.

FAQ:

1. Kiedy zacząć farmakoterapię?

Medykamenty przeciwalergiczne najlepiej zacząć brać chwilę przed sezonem pylenia szkodliwej dla Ciebie rośliny. Jeżeli wiesz, na jaką roślinę jesteś uczulony, to powinieneś sprawdzić, kiedy zaczyna ona pylić. W przypadku gdy nie jesteś pewny co do źródła swojej alergii, udaj się do lekarza alergologa na testy.

2. Co robić w przypadku napadów alergii?

Osoby cierpiące na alergię powinny unikać szkodliwych alergenów jak ognia. W przypadku uczulenia na pyłki może to być trudne zadanie – w tym przypadku najlepiej ograniczyć kontakt z alergenami do minimum.

3. Gdzie możesz dostać receptę na lek przeciwalergiczny?

Leki przeciwhistaminowe może wypisać każdy lekarz pierwszego kontaktu. Jeżeli jesteś w sytuacji podbramkowej i nie masz możliwości, aby umówić się do przychodni, to możesz skorzystać z pomocy Recepty24.com. Po wypełnieniu formularza zespół lekarzy specjalistów wypisze dla Ciebie receptę.